Studiemiddag podcastserie Oranjehotel in verzet
Een podcast laat de luisteraar zelf het verhaal inkleuren
Een podcast laat de luisteraar zelf het verhaal inkleuren
5 maart 2020 - Een podcast is niet altijd een consumptieartikel dat je na gebruik achter je laat. Hij kan een beginpunt zijn van reflectie en discussie. Waar een film zowel geluid als beelden bevat, ontbreken die laatste in een podcast. Dat laat ruimte voor verbeelding. De individuele luisteraar kan zijn eigen 'film' maken: aan de hand van zijn eigen ervaringen, fantasie of kennis van het onderwerp. Het wordt nog interessanter als je kunt luisteren naar de mensen die in de podcast voorkomen, die antwoord geven op de vraag wat de podcast met hen heeft gedaan.
Begin maart 2020 komen die mensen bijeen in het Oranjehotel in Den Haag. Aanleiding: de podcastserie Oranjehotel in verzet van Peter de Ruiter, over verzetsstrijders die ook in de cel doorgingen met hun strijd. Het Oranjehotel was in de Tweede Wereldoorlog de bijnaam van de Scheveningse gevangenis, waar de Duitse bezetter die verzetsstrijders opsloot. Van twee van hen die in het Oranjehotel hadden 'gelogeerd', zijn de zonen aanwezig. Van een derde, pater Titus Brandsma, is er een geloofsgenoot van de Karmel, de orde waartoe ook Brandsma behoorde. Allen vertellen over de indruk die de podcast op hen heeft gemaakt. lees verder |
Piet Wapperom jr aan het woord in het Oranjehotel. Op de laptop de tekst "Een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het licht" (Henk van Randwijk)
|
![]() #1 De oorlog en de vrede van Mom Wellenstein
Bij onrecht kun je niet op je handen blijven zitten. Het is een van de karaktertrekken van Edmund 'Mom' Wellenstein (1919 - 2016). Als aan zijn hogeschool Joodse studenten worden geweerd en Joodse hoogleraren worden ontslagen, spant hij zich eind 1940 in voor een studentenstaking. Een jaar later besluit hij op te roepen tot actief verzet jegens de Duitse bezetter. Als appel publiceert hij het pamflet De Oprechte Delftenaar. Met een aantal kompanen belandt hij al snel in de cel van het Oranjehotel. Er is geen snipper bewijs, maar het duurt wel een klein jaar voor hij weer vrij is. Daarna sluit hij zich aan bij een landelijke verzetsorganisatie. Nooit weer, Nie wieder, Jamais plus Moms ervaringen en de mensen die hij ontmoet in het Oranjehotel en daarna in Kamp Amersfoort, blijken vormend voor zijn activiteiten na de oorlog. Dan is hij in Luxemburg een van de bouwers van een instituut dat vrede en economische voorspoed moet garanderen voor Europa. Tijdens zijn werk ontmoet hij de mensen die deel uitmaakten van een systeem dat Europa jarenlang teisterde. Maar ook zij richten de blik vooruit onder het motto: Nooit weer, Nie wieder, Jamais plus. Een Europese gemeenschap is onderweg. ![]() Betty is boos
Hoe beland je als meisje van net twintig jaar voor drie maanden in het Oranjehotel, zoals de Scheveningse gevangenis tijdens de Tweede Wereldoorlog in de volksmond heet? Het overkomt Betty van Trotsenburg (98), die als mooie jonge vrouw niet gediend is van glurende Duitse militairen en hun avances afstootwekkend vindt. Ze laat zich niet intimideren en maakt duidelijk dat Duitsers niet welkom zijn in Nederland. Haar hoon, voorgekomen uit verdriet, brengt haar in de cel, waar haar woede een uitweg vindt in een bijzonder creatief product. In deze podcast doet Betty haar relaas aan Peter de Ruiter. Deze podcast is alleen te beluisteren bij Storytel, de online bibliotheek en andere luisterplatforms. |
![]() #2 Titus Brandsma's geloof in God, mensen en het vrije woord
De Duitse bezetter ziet Titus Brandsma als een gevaarlijk man. Hij weert zich tegen het nazificeringsproces dat de Nederlander moet overtuigen van de waarde van een Nieuwe Orde. Openlijk en achter de schermen probeert Titus katholieke en niet-katholieke media vrij te houden van het nationaalsocialistische gedachtegoed. Als de Duitsers in december 1941 het plaatsen van NSB-advertenties verplicht stellen, stapt hij in de trein voor een diplomatieke rondreis door Nederland. Naar aanleiding van dat verzet wordt hij gearresteerd en betaalt hij uiteindelijk de hoogste prijs. Kritisch over NSB Titus Brandsma belandt eerst in het Oranjehotel, zoals de gevangenis in Scheveningen tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt genoemd. Daar zet hij zijn toewijding aan God, de mens en het vrije woord voort. Hij schrijft kritische stukken over de NSB, een boek over de heilige Theresa van Avila en over zijn verblijf in cel 577. Maar bovenal treedt hij de mensen om zich heen - bewaarder, medegevangene of SS-er - onbevangen tegemoet. Zijn zachtmoedigheid zal weinigen zijn ontgaan. Met het sterven van Titus Brandsma in juli 1942 in Dachau is zijn stoffelijk vorm heengegaan. Zijn geestelijk erfgoed is nog springlevend. ![]() De laatste brief van broeder Jozef
Jozef Klingen is onderwijzer in een klooster te Heemstede als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Hij heeft een boeiende hobby: hij is zendamateur. Al voor de oorlog beschikt hij over een groot netwerk van collega's die evenals hem de Duitse bezetter verafschuwen. Onder de naam ECH3 zetten zij een verzetsgroep op die de communicatie met de Nederlandse regering in Londen moet faciliteren. Maar het loopt mis en Jozef belandt in het Oranjehotel, de gevangenis in Scheveningen. Twee generaties later stuit Annette Oudejans op het verzetsverhaal van haar oudoom en dat van diens vader, broer en zus. Geen van allen overleven ze de oorlog. In 2018 publiceert Annette haar boek 'Een familie in het verzet'. In deze podcast vertelt zij Peter de Ruiter over haar zoektocht: over de moed van haar familie, over het verraad dat de familieleden ten deel viel en over onrecht dat nog steeds voortduurt. Maar ook over de waarheid, die sommigen nu pas onder ogen durven zien. Deze podcast is alleen te beluisteren bij Storytel, de online bibliotheek en andere luisterplatforms. |
![]() #3 Piet Wapperom, schijn en werkelijkheid rond een verzetsstrijder
Piet Wapperom pleegt sabotage-acties tijdens de Duitse bezetting. De communistische verzetsgroep waarin hij actief is, wordt opgerold. Maar terwijl anderen tot de doodstraf worden veroordeeld, ontspringt hij de dans. Dat wekt argwaan bij zijn oud-kameraden. Hij leeft, maar hij moet zich daarvoor verantwoorden, tijdens en na de oorlog. Met dank aan
Eva Tas Fundation, Jan-Pieter Geersing (muziek en effecten), Jeroen Smit (stem van Mom Wellenstein, Titus Brandsma en Piet Wapperom senior), Podpraat (podcastnieuwsbrief), Geschiedenisportaal, Traces of War. Coverfoto Mom Wellenstein: Marco Bakker. Meer informatie Duttendel, de woonwijk naast het Oranjehotel, heeft heeft een sterke band met het Oranjehotel. Vele straatnamen zijn vernoemd naar verzetsstrijders. Breng een bezoek aan het Oranjehotel. ![]() De levenslijn van Jan Eusman
Jan Eusman is 21 als hij in 1941 in het Oranjehotel belandt, het huis van bewaring in Scheveningen dat in gebruik is bij de Duitse bezetter. Zijn vergrijp is het rondbrengen van verzetskrant Vrij Nederland. Via talrijke brieven en de bezoeken die hij krijgt, probeert Jan zijn band met de werkelijkheid buiten de cel vast te houden. Hij is vast van plan om na het Oranjehotel en het werkkamp in Duitsland waartoe hij wordt veroordeeld, weer voluit deel te nemen aan de maatschappij. De doos met de uitgebreide correspondentie die altijd is bewaard, gaat pas bijna 65 jaar na de Tweede Wereldoorlog open, na het overlijden van Jans vrouw. Maar het boek dat zijn kleindochter op basis daarvan al tien jaar wil schrijven, is er nog niet. Al die jaren na de oorlog liggen sommige kwesties nog gevoelig. Wanneer gaat de geschiedenis van Jan Eusman en zijn familie deel uitmaken van de geschiedenis van Nederland tijdens de bezetting? Deze podcast is alleen te beluisteren bij Storytel, de online bibliotheek en andere luisterplatforms. |
Meer podcasts over de Tweede Wereldoorlog
30 januari 2020 - Nu Nederland 75 jaar bevrijding viert en podcasts populair zijn, zien veel mensen en organisaties hun kans schoon de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog vast te leggen in een podcast. Hierbij een vrij compleet overzicht. Aanvullingen graag naar [email protected] De bevrijding van Eindhoven door de ogen van Piet Bouma De 36-jarige Piet Bouma is aan huis gekluisterd als zijn woonplaats Eindhoven wordt bevrijd. Hij doet verslag van wat hij waarneemt in de vorm van brieven. Een podcast in tien delen van het Brabants Dagblad. 75 jaar bevrijding 'Oorlog op de flank' is een podcastserie van het Instituut voor Militaire Historie. Onderwerpen zijn onder meer D-Day, Operatie Market Garden, de slag om Normandië, de slag om de Westerschelde, de slag om Overloon en het Ardenneroffensief. Verhalen achter monumenten In de podcastserie 'Verstilde verhalen' brengen NPO Radio 1 en Omroep Max de verhalen ten gehore die schuilgaan achter de vele oorlogsmonumenten in Nederland. Luister hier. Het boek over Auschwitz dat niet gelegen kwam Een podcast van NRC waarin de zoon van Auschwitz-overlevende Eddy de Wind vertelt over het boek dat zijn vader in het kamp heeft geschreven. Na de oorlog wilde niemand het lezen, maar nu wordt het eindelijk uitgegeven, in verschillende talen en landen. |
Jodenvervolging en de overheid NPO Radio 1 heeft een podcast gemaakt over de rol van de Nederlandse overheid bij de Jodenvervolging. Samen naar podcasts over de oorlog luisteren Onder de titel 'Echo's uit de oorlog' heeft Peter Lems tal van korte podcasts gemaakt met de bedoeling hier gezamenlijk naar te luisteren tijdens bijvoorbeeld herdenkingen. Verzetsstrijder Tante Jos Onder de titel 'Tante Jos' heeft KRO-NCRV een vijfdelige podcastserie gemaakt over verzetsstrijder Jos Gemmeke, die werkzaam was in de illegale pers, als koerierster en als geheim agent. De Tweede Wereld Podcast Een podcastserie door Thomas Roode, docent Nederland en burgerschap, die gefascineerd is door de Tweede Wereldoorlog én het medium podcast. De hongerwinter Het Algemeen Dagblad vroeg zijn lezers brieven te sturen over de hongerwinter. Dat leverde driehonderd reacties op. In deze podcast komen de verhalen naar voren. Vervolgde componisten 'Verboden – Verjaagd – Vergeten' is een podcast-serie bij NPO Radio 4 over componisten die het slachtoffer zijn geworden van het naziregime. Verhalen van musici 'Muziek tot Leven - Verhalen van musici in de oorlog' is een podcastserie van NPO Radio 4 over musici die in de Tweede Wereldoorlog werden vervolgd. |
Bevrijde Limburgers blikken terug Jos van der Kamp van De Limburger spreekt in zijn podcastserie met lezers van deze krant over hun herinnering aan de bevrijding. Het eerst bevrijd Een podcastserie van en over de gemeente Eijsden-Margraten, een van de eerstbevrijde gebieden van Nederland. Podcast voor kinderen 'Op houten banden' is een podcastserie voor kinderen vanaf tien jaar over de bevrijding van Nederland in 1944 en 1945. Het begin van de bevrijding In ‘Het Spoor Terug’ van de VPRO een verslag van gebeurtenissen van ooggetuigen die 25 jaar geleden zijn opgetekend bij de vijftigste verjaardag van de bevrijding. Bombardement Zwolle Een podcast over het 'vergeten' bombardement van Zwolle. Huizen van verzet Radiomaker Maarten Westerveen maakte de podcastreeks 'Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet' met ooggetuigen van de Duitse bezetting (2017). LUISTERBOEKEN Webshop Luisterrijk heeft een overzicht gemaakt van recente luisterboeken over de Tweede Wereldoorlog. |